Column: “Kan ik er wat aan doen?”

We zitten alweer halverwege het jaar en kijken terug op een succesvolle Dag van de Bouw. Een geweldig initiatief om iedereen te laten zien dat ons vakgebied enorm divers is. Gelukkig bleek dat er nog steeds veel animo is voor ons vak. Op verschillende plekken waren jongeren druk aan het klussen en timmeren, warm aan het draaien voor het echte werk. Jong geleerd is oud gedaan, toch?

De Dag van de Bouw bracht een hoog saamhorigheidsgehalte met zich mee. Men zette met z’n allen de schouders eronder om er iets moois van te maken. Bouwen doen we immers samen. Het is dan wel vreemd om te zien dat verantwoordelijkheid niet altijd ‘samen gedragen’ wordt. Zeker als je kijkt naar de grote opgaven waar de sector voor staat.

De dreiging van stagnatie is bovendien ook steeds meer voelbaar, mede door het gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel voor deze diverse uitdagingen. Het één heeft direct of indirect met het ander te maken. Juist daarom is het belangrijk om niet af te wachten wat een ander doet, of de verantwoordelijkheid van een (gezamenlijk) probleem op ander (sector) af te schuiven.

Verwarrende situatie

Maar ook in kleinere omvang mis ik regelmatig een bepaalde mate van verantwoordelijkheidsgevoel. Een recent voorbeeld vond plaats op een Bewuste Bouwers’ bouwplaats. De bouwplaats grenst aan een wegvak en aan een andere bouwplaats waar een collega-bouwer actief is. De terreinen overlappen elkaar enigszins. Wat zorgt voor een verwarrende situatie voor de omgeving en de weggebruikers die omgeleid worden.

Zelfs onze auditor, die over meer informatie beschikte dan enkel de bewegwijzering, vond het verwarrend en trof meerdere verdwaalde fietsers aan voor zijn auto. Kortom, een onveilige situatie. De auditor sprak de bouwer hier op aan, waarna hij terechtkwam in een doolhof van vingerwijzen. Uiteindelijk wist hij de belanghebbenden van de werkzaamheden bij elkaar te krijgen om duidelijke afspraken te maken, maar dat ging veel moeizamer dan je zou willen en zou moeten.

Ontwijkend gedrag

Ik ga ervanuit dat we uiteindelijk allemaal hetzelfde willen; het vinden van een oplossing. En vaak is het vinden ervan helemaal niet zo ingewikkeld. Waarom vertonen we dan toch vaak dat ontwijkende gedrag op het moment dat iemand ernaar vraagt? Voelen we ons betrapt? Omdat we het zelf ook hebben gezien, ons onbewust verantwoordelijk voelen, maar er niet naar handelen? Of is het iets anders? Ik weet het niet, maar het doet mij erg denken aan een Postbus 51 slogan uit mijn jeugd. “Kan ik er wat aan doen?”, dat was de slogan van een informatiefilmpje dat waarschuwde voor bosbranden door het achteloos weggooien van brandende peuken. Iedereen wist dat het gevaar opleverde en toch moesten we er blijkbaar extra op geattendeerd worden.

Misschien geldt datzelfde principe ook wel voor de bewustwording rondom gezamenlijke verantwoordelijkheid. We weten wel dat we een verantwoordelijkheid hebben, maar zo nu en dan moeten we er toch extra op geattendeerd worden. Samen bouwen betekent ook samen verantwoordelijkheid dragen voor veiligheid en grotere vraagstukken. Dus vraag jezelf de volgende keer bij een soortgelijke situatie eens af: “Kan ik er wat aan doen?”.