Column: Innovatieve perspectieven

Het leuke van mijn baan is, dat ik mag aansluiten bij bijeenkomsten met een innovatief karakter. Waar we met gelijkgestemden, maar ook met derden uit bijvoorbeeld andere sectoren, brainstormen over hoe e.e.a. bijvoorbeeld anders, beter, efficiënter en/of veiliger zou kunnen.

Bij een recente bijeenkomst, werd een interessante stelling ingebracht waar ik toch wel even op zat te kauwen. Bij een andere bijeenkomst kwam een soortgelijk discussiepunt ter sprake. De stelling ging over het idee om energie te besparen, door bedrijven te verplichten (via nieuwe wetgeving) hun ‘verliezen’ in kaart te brengen. Dit houdt in dat ze moeten controleren (en registreren) op  zaken zoals lekken van  perslucht, water of machines die energie verbruiken terwijl ze niet actief zijn.  

Zeker in tijden van schaarste en uitdagingen in onze stroomvoorziening, klinkt het op zich nog als een middel dat het doel zal heiligen, toch?  En tegelijkertijd fronste ik mijn wenkbrauwen: waarom willen we een wet bedenken, om aan de achterzijde iets te herstellen wat we, in mijn beleving vanuit intrinsieke waarde, aan de voorkant goed zouden willen doen? Waarom niet een “first time right” gedachte hanteren bij alles wat we ondernemen, ontwikkelen en bouwen?

Dat we vanuit onze eigen motivatie het (aan de voorkant) goed willen doen, ook als dat meer geld gaat kosten. In plaats van, wat we toch maar al te vaak zien, gedurende een project of ontwikkeling zaken herstellen die ontstaan door bij aanvang een ‘gecalculeerd’ risico te nemen. Ik snap dat het soms niet anders kan, omdat je niet alle antwoorden vooraf hebt.

Het wordt anders als er wel inzichten en antwoorden zijn, van specialisten of deskundigen, maar er dan toch gestuurd wordt op geld in plaats van de intrinsieke motivatie om het goed te willen doen. Er wordt gestart met de belofte om gezamenlijk het risico te dragen, wat in sommige gevallen ook lukt. Zeker als de keten kort is en er veel met eigen personeel wordt gewerkt. Maar naarmate de keten langer wordt, en er meer ingehuurd en uitbesteed wordt, wordt het steeds lastiger om vinger aan de pols te houden. Risico’s worden daarmee steeds verder verlegd en lang niet meer altijd gedeeld. En des te vaker het voorkomt, des te uitdagender het wordt om ‘schade’  te voorkomen. Tot het moment dat we het met z’n allen vinden dat het beter moet en gaan nadenken over te nemen maatregelen. Achteraf corrigeren door inzet van extra regels in plaats van alle neuzen vanaf het eerste moment in dezelfde richting te krijgen en te houden. Werken vanuit vertrouwen, dat we allemaal het ‘goed’ willen doen. Wat ook best een uitdaging is voor de opdrachtgever, die niet altijd over alle benodigde kennis beschikt en moet vertrouwen op de opdrachtnemer. Maar die door herhaalde teleurstellingen zijn vertrouwen verloren heeft in de ‘keten’.

Maar sturen en corrigeren aan de achterkant, is als het inzetten van PBM’s. Immers, PBM’s horen eigenlijk ook als laatste ‘redmiddel’ ingezet te worden. Eerst dient gekeken te worden of de bron van een veiligheidsrisico kan worden weggenomen.

Wat als we deze ‘bron-aanpak’ zouden kunnen inzetten bij het ontwerpen, uitwerken, gunnen en uitvoeren  van projecten? Dat we allemaal de wil en motivatie hebben om het in één keer goed te doen? Zou het dan ook weer leuker worden om met z’n allen ons vak uit te voeren, zodat er weer een beetje sjeu in zit?  Want te vaak hoor ik dat ‘de sjeu’ om nog iets te bouwen er wel uit is met al die ‘nieuwe regels’ waar we nu weer aan moeten voldoen.

Hoe zou het zijn als we minder regels zouden inzetten en meer zelfregulerend aan de slag zouden gaan?