Column: Het enige waar we echt controle over hebben…

Als ik weer eens in de dagelijkse file raak, maak ik me druk om alles en iedereen die deze file veroorzaken of in elk geval er niet aan bijdragen om het snel op te lossen. Hoe menselijk of herkenbaar dit gedrag ook is, weet ik (inmiddels) ook dat het enkel mezelf enorm veel energie kost. Dat ik de rest van de dag vaak slechter in mijn vel zit en snel chagrijniger reageer op anderen en alle gebeurtenissen in mijn leven.

En als dit het hoogtepunt bij mij heeft bereikt, realiseer ik me dat ik dat helemaal niet wil. Chagrijnig of boos zijn op de ‘wereld’ met al zijn tekortkomingen. Gelukkig valt dat kwartje van besef bij mij dan weer de goede kant op.

Het deed mij herinneren aan een ervaring vanuit mijn wereldreis in 2009. Ik kwam toen een spreuk tegen die mij toen en nu nog steeds veel houvast geeft. De spreuk luidt: ‘Het enige waar je echt controle op hebt in het leven, is hoe jij op het leven reageert’.

Meer energie

Dit klinkt als een dooddoener, maar ik ben het toen bewust, of zeg maar: proefondervindelijk, gaan inzetten en het klopte! En naast dat mijn gevoel ervan opfleurde en ik me energieker voelde, was de bonus dat ik gek genoeg opeens dingen voor elkaar kreeg. Dingen die daarvoor, met al mijn inzet en vermogen niet lukten, tot grote frustratie toe.

Natuurlijk is die file niet ineens opgelost en sta ik er volledig met al mijn betrokkenheid in. Maar door de energie op mijzelf te richten en mijn best te doen om er niet boos of chagrijnig van te worden (ja, dat kost ook energie), stap ik aan het einde van de rit - die niet eens zo veel langer duurde - een stuk relaxter uit de auto. Op deze manier heb ik nog wel energie en plezier over om bijvoorbeeld met mijn vrienden aan te haken bij de vrijdagmiddagborrel, waar ik anders echt geen zin meer in had gehad.

Ruimte en mogelijkheden

Volgens mij is het Steven Covey die dit fenomeen uiteindelijk inzichtelijk heeft gemaakt, met de cirkel van invloed en betrokkenheid. Door je goed te realiseren waar je wel invloed op hebt en je energie daarop te richten, ontstaan ruimte en mogelijkheden om ‘problemen’, al dan niet gezamenlijk, op te lossen.

Als dat zoveel oplevert, hoe komt het dan toch dat we hier niet meer gebruik van maken als we weer eens in een file staan of overlast ervaren van een bouw- of infraproject? Om maar eens wat te noemen.

Omdat, als ik de literatuur hierover goed interpreteer, we geprogrammeerd zijn om te focussen op wat er niet goed gaat. Denk er maar eens over na, hoe makkelijk wij commentaar leveren of zelfs ontvangen. En hoe lastig is het om een compliment in ontvangst te nemen of te geven? Gek hè?

'Negatief' geprogrammeerd

Op de een of andere manier zijn we ‘negatief’ geprogrammeerd met elkaar. En dus is het best moeilijk om onszelf een andere kijk op de materie aan te leren, of anders gezegd: onze negatieve karaktertrekken af te leren.

Maar feit blijft, ik uiteindelijk enkel en alleen invloed heb op mijzelf. Op hoe ik in het leven wil staan en wat ik kan doen om verandering in beweging te zetten. Onder andere door het gesprek aan te gaan met bijvoorbeeld die bouwer in de buurt, die zich hard inzet om voor ons weer iets op te knappen of te bouwen. Door kenbaar te maken welke hinder ik ervaar en te ontdekken waarom hij het doet op de manier waarop hij het doet. En samen te onderzoeken of het anders zou kunnen, met minder overlast. En weet je wat dan blijkt? Dat het vaak kan en een ander er ook toe bereid is om het anders te doen, als je ze het normaal vraagt. Het gaat om begrijpen en begrepen te worden.  

Hoe fijn zou het zijn, zeker in deze tijd waarin de wereld in brand lijkt te staan, als we allemaal onze energie op onszelf richten? Wetende dat het niet de makkelijkste weg is, maar wel de weg die uiteindelijk het meeste rendement in ons persoonlijk welzijn geeft. Probeer het eens, als je volgende keer weer op het punt staat je energie op een ander te richten. Bedenk je…