Persoonlijk gesprek met Chris van Veldhuizen, directeur Het Zwarte Corps (HZC)

Door: Barbara van Baarsel – Buro Barcode

Om Chris van Veldhuizen (60), directeur van Het Zwarte Corps (HZC), te leren kennen, kun je het beste een kijkje nemen in zijn werkverleden. Als afgestudeerd econoom zette hij zijn eerste stappen bij een onderzoeksbureau dat onder meer opdrachten uitvoerde voor bedrijven in de fashion. “Het duurde niet lang of ik werd tot mode-expert bestempeld, dus elke opdracht die te maken had met fashion, kwam op mijn bureau; van Levi’s tot Esprit,” vertelt Chris vanuit zijn kantoor in Nieuwegein.

Dit roept misschien de vraag op hoe hij uiteindelijk directeur werd van de bond voor machinisten & teamleden. Daar is een hele carrière aan voorafgegaan die we onmogelijk kunnen negeren, omdat de loopbaan zowel ‘opmerkelijk’ als ‘uiteindelijk toch logisch’ te noemen is nu Chris op deze bestemming is aangekomen.

De retailman op zijn best

Voor Esprit paste hij retailformules aan, het modebedrijf maakte een stevige ontwikkeling door begin jaren ’90. “Het bedrijf wilde meer grip op de retailer, maar niet door direct meer eigen winkels te openen. Een franchiseconcept was het antwoord.” Hoe Chris dit soort onderzoeken aanvliegt, is enerzijds door observatie en anderzijds door kwalitatief research; het interviewen van klanten. Veel van zijn activiteiten waren gericht op branding, het onderzoeken van perceptie en natuurlijk: optimale omzetdragers. Zijn adviezen werden met succes opgevolgd en dat bracht hem in het vizier van retailorganisatie Intres (waar onder meer Livera, Intersport en Libris onder vielen). Als marketingmanager ontwikkelde Chris zich daar verder en maakte halverwege de jaren ’90 de overstap naar Dormaël Groep als directeur marketing & formule. Zijn rol betrof onder meer het herformuleren en herpositioneren van de winkelketen Steps om het goed in de (verkoop)markt te zetten. Na de uiteindelijke overname door Greenwich Capital zat de taak voor Chris er op en rolde hij als vanzelfsprekend in de volgende retailorganisatie: Hoogenbosch Groep (schoenen), als directeur van Manfield. Hij was vanaf dat moment niet alleen een inmiddels bekende retailman, hij was bovendien zeer bedreven in marketing. Vanwege die kwaliteiten werd Chris door de Vilenzo-Waalwear Groep – merkfabrikant van onder andere modemerken als Van Gils, Frans Molenaar, Barbara Farber en Cakewalk – benaderd om directeur van hun hoog segment kindermodedivisie te worden. “Ze wilden iemand die anders kon denken; niet vanuit de fabriekskant, maar vanuit het perspectief van de retailer om het bedrijf om te vormen. Ik vond dat ontzettend interessant en heb vooral goed geluisterd naar de klant. Dat resulteerde in het herpositioneren en (internationale) groei van de merken en het opzetten van shop-in-shops voor Cakewalk. Dat ging heel goed, zowel in Nederland bij onder meer de Bijenkorf als in het buitenland, bij Globus in Zwitserland, Corte Ingles in Spanje tot aan Macy’s en Neiman Marcus in Amerika.”

Van fashion naar opleidingen

Chris gaf regelmatig gastlessen bij Amfi, de mode-opleiding van de Hogeschool van Amsterdam. Toen men daar lucht kreeg van zijn vertrek bij Waalwear in 2009, werd hem gevraagd het marketingonderwijs op te zetten bij Amfi. “Eigenlijk was ik van plan een sabbatical te houden, maar een dag in de week leek mij wel een goed idee. Na drie maanden kwam de vraag of ik hoofd fashion management wilde worden. Ik heb mij daartoe laten verleiden, vooral omdat het om het ontwikkelen van zowel jonge mensen als docenten gaat.”

Chris laat tijdens het gesprek een tatoeage op zijn arm zien van een kompas en een rots in de branding, een versiering die aansluit op zijn wens zelf in ontwikkeling te blijven en anderen daarin te helpen. “Ik vind het belangrijk om altijd voor mensen om mij heen een rots in de branding te zijn, wat er ook gebeurt, je kunt op mij terugvallen. En ik vind het leuk en inspirerend om mensen bij de hand te nemen en richting te geven.” Na drie jaar bij Amfi maakte hij de beweging naar TMO Business School, waar hij als ‘vernieuwer’ de vrije hand kreeg de opleiding opnieuw op te zetten, met nieuwe accreditaties en een betere implementatie van onlineonderwijs. “Ik kan goed observeren en zien wat nodig is om te innoveren. Ik ben daarin een strategisch denker die kijkt wat er moet veranderen, maar ben tegelijk ook een doener. Ja, voor verandering is gedegen onderzoek nodig, maar dat hoeft geen maanden te duren.”

Bestemming bereikt: HZC

En toen waren we aangekomen bij de laatste overstap, die in maart 2022 genomen werd van TMO naar HZC. “Haha, dat zal een vreemde lijken, het is qua sector niet in lijn met wat ik eerder gedaan heb, maar ik heb wel de kernwaarden en kwaliteiten steeds meegenomen als innovator, brander en marketeer.”

Chris bedacht in 2021 dat hij richting de 60 ging en vroeg zich af of hij zijn loopbaan wilde afmaken bij TMO of dat het tijd was voor verandering: “Bij TMO was geen ruimte meer om mij verder te ontwikkelen. Dus ik dacht: tijd voor nog één keer iets anders. Dan heb je wel 5-6 jaar nodig om ook echt iets neer te zetten. Het in gang zetten is in 1 á 2 jaar ook haalbaar, maar je wilt het ook nog meemaken, ontwikkelen en bijsturen nadien.” HZC bleek dé match voor deze taak. De vakbond voor machinisten & teamleden zocht een directeur voor de vereniging die tot die tijd alleen een verenigingsstructuur kende, met een voorzitter, penningmeester, dagelijks bestuur en jaarlijkse algemene ledenvergadering – geen directeur. Het betrof een nieuwe functie die bedoeld was voor een innovator, iemand met inzicht in marktbehoeften en marketing, die niet vies is van verandermanagement en het neerzetten van een ‘nieuwe formule’ voor een vakbeweging ten behoeve van groei en kwaliteitsbehoud. “Het was heel verrassend dat de head hunter ook oog had voor kandidaten buiten de bouwsector. Het vraagstuk dat voor hen lag vroeg om een andere structuur van de vereniging; een bedrijfsmatige met een werkorganisatie en een directeur die verantwoording aflegt aan de Raad van Toezicht, met daarbij een gekozen ledenraad als vertegenwoordiging van de achterban.”

Vliegende start

En zo viel het ontbrekende puzzelstukje, ofwel Chris, precies in de puzzel. Het raamwerk was bedacht, en hij was de eerste stap voor de implementatie ervan. In een mum van tijd wist hij de Raad van Toezicht te vormen, met daarin twee voormalig kraanmachinisten (de een is nu algemeen bedrijfsleider bij een bouwbedrijf, de ander salesmanager bij een mediabedrijf) en twee vrouwen met ervaring in bestuur- en toezichtfuncties die uit het netwerk van Chris komen. Ook de Ledenraad was half 2022 al gevormd, met daarin acht leden. “Dat zijn alleen mannen, en dat is ook niet heel vreemd, we hebben in totaal negen vrouwelijke leden van de in totaal krap 10.000 leden. Ik denk overigens dat daar wel verandering in komt in de toekomst.”

Visie op de sector: van lapmiddelen tot opschaling

De noodzaak tot verandering en innovatie – van productie, materialen en processen tot marktbehoeften - waar Chris zich in de fashionbranche veel mee bezig heeft gehouden, herkent hij ook in de bouw- en infrasector. “Economische uitdagingen, verduurzaming, kwaliteitsdenken, aandacht voor veiligheid en gezondheid om maar wat te noemen. En ook hier zie je alternaties in het materiaal; machines van nu zijn niet dezelfde als die over vijf of tien jaar. Ze zijn al flink aan het veranderen en voor medewerkers betekent het dat andere competenties moeten worden aangewend. Machines worden in de eerste plaats nu vaak geëlektrificeerd, waarbij wel een probleempunt is dat de capaciteit van accu’s vaak niet voldoet om een dag te draaien. Het kost nog veel tijd en energie en je verliest werkbare uren doordat je accupakketten moet vervangen tijdens de dag. Een heel onhandig probleem, omdat we sowieso te maken hebben met een tekort aan vakmensen. Om dit laatste op te lossen zal de sector meer moeten automatiseren, denk aan mechanisch bestraten, een metselrobot of prefab bouwen.” Alleen al door dit thema op die manier te benaderen laat Chris zien dat hij anders denkt dan anderen, of laten we zeggen; dan de huidige bouw en politiek. “Ik vind het mooi dat de bouw heeft kunnen regelen dat de overheid geld beschikbaar stelt voor het ombouwen van de machines, maar laten we eerlijk zijn; het zijn lapmiddelen. Je stopt geld in een techniek die nog niet compleet is, je bouwt machines om waarmee je het probleem van instroom en tekort aan werkmensen vergroot. Dan ben je als sector en overheid niet met structurele oplossingen bezig. Natuurlijk is het goed om te blijven innoveren, maar ik zou dat liever op de lange termijn willen zien door te investeren in versnelling van technologische verbeteringen. En waarbij je daarnaast op de korte termijn investeert in oplossingen voor nu. Bijvoorbeeld door te subsidiëren om machines vanuit de fabriek geëlektrificeerd aan te leveren, die hebben vaak al een langere accuduur.”

Een andere werkwijze waar Chris geen begrip voor heeft is het verschuiven van de emissieruimte (CO2, stikstof) van de ene sector (landbouw) naar de andere (bouw). “Als je de ene vervuilende sector afbouwt om de andere meer ruimte te geven, los je per saldo niks op. Ik zie het als mijn taak dit soort denkpatronen te doorbreken. Als je je nou inzet om beide sectoren minder vervuilend te maken, is er geen sprake van communicerende vaten, maar los je daadwerkelijk een probleem op. Er zijn al zo ontzettend veel ontwikkelingen gaande, start ermee! Je kunt blijven zeggen; de technologie is nog niet zover, maar vaak is het de investering die in de weg zit. Misschien is het verstandig van de overheid om een financiële impuls te geven aan de doorontwikkeling en opschaling in plaats van aan lapmiddelen?!”

Samen is beter voor jou

De HZC-slogan ‘samen = beter voor jou’ is in het leven geroepen, en benadrukt zowel het individuele als het collectieve aspect van de bond. “Laten we elkaar vooral opzoeken in de sector om gezamenlijk problemen op te lossen. Zaken waar we allemaal bij gebaat zijn. Dat is de reden waarom we zijn aangesloten bij Bewuste Bouwers. Aan de ene kant omdat wij als vertegenwoordiger van werknemers een grote rol te vervullen hebben op het gebied van kwaliteit van werk en veiligheid. Die thema’s gaan rechtstreeks onze mensen aan. Maar ook om meer en bredere aandacht te hebben voor de andere pijlers van de gedragscode. We hebben het namelijk over gedrag en attitude. Er wordt gezegd; spreek elkaar aan, werk veilig of werk niet. Maar als een machinist het werk stillegt omdat er een niet-gecertificeerde aanpikker onder de cabine bezig is, staat er een uitvoerder naast hem die zegt: ‘het project moet klaar!’ Dat levert spanning op. Spanningen waar sommige machinisten geen zin meer in hebben. Ze voelen zich politieman en boeman tegelijk en kiezen voor een baan in een andere sector. Er zijn verschillende initiatieven om de veiligheid te verbeteren, maar vaak los van elkaar en zonder ervaringen met elkaar te delen en van elkaar te leren. Ik wil mijn kennis en ervaring graag inzetten om samen met de andere partijen in de sector de handen in elkaar te slaan, te leren door ervaringen te delen en over werkvormen na te denken die gedrag en attitude kunnen veranderen zodat we onze vakmensen - van machinist tot chauffeur en van monteur tot uitvoerder - een fijne werkomgeving kunnen blijven bieden.”