YOU, ME, (VIR)US – Cassandra Vugts (SPARK Campus) "We zien dat er een tekort is aan technisch talent in de sector. Dat heeft heel duidelijk te maken met de digitale transitie waar we in zitten"
Door: Barbara van Baarsel (Buro Barcode)
In deze portrettenreeks spreken we met mensen uit de bouwsector. We zijn in gesprek met brancheverenigingen, bouwbedrijven, ingenieurs, bestuurders, vastgoedexperts, oudgedienden en jonge honden, om te zien hoe onze sterke sector zich staande houdt in dit corona-tijdperk. Om te leren van elkaars insights en visies. Ter verbroedering en inspiratie. De geïnterviewde geeft met een prangende vraag het woord aan de volgende. Zo houden we deze ‘kettingbrief’ levend en relevant.
Aukje Kuypers, algemeen directeur bij technisch dienstverlener Kuijpers, stelt haar vraag aan Cassandra Vugts, Managing Director SPARK Campus: “De bouw zit op dit moment in een interessante periode. Digitalisering, opschaling, circulariteit; het komt allemaal bij elkaar. Bij SPARK zijn jullie bezig om dé plek te zijn waar deze nieuwe ontwikkelingen aan bod komen. Bovendien willen jullie je op een sociale manier verbinden met je omgeving door nadrukkelijk jongeren en scholen in je netwerk op te nemen. Kun je toelichten waarom jullie die combinatie op deze manier opzoeken? En wat brengt het de bouw- en technieksector?”
Cassandra: “We zien dat er een tekort is aan technisch talent in de sector. Dat heeft heel duidelijk te maken met de digitale transitie waar we in zitten, want op dit moment vertaalt zich dat naar een tekort aan handjes, niet alleen op de huidige bouwplaats, maar zeker ook op de bouwplaats van de toekomst. De vraag die wij ons stellen is hoe we jongeren en scholen op een goede manier daarin mee kunnen nemen. Hoe zorgen we ervoor dat ze techwise worden, wat ontbreekt er en wat kunnen we eraan toevoegen? Omdat er een enorm tekort is, willen we ook jongeren die over een technisch talent beschikken maar net buiten de boot vallen, een plek bieden. We zijn een werkplaats, waar je fysiek aan de slag kunt. Kruisbestuiving komt hier dus echt tot stand; van studenten tot creatieve makers en van techneuten tot het bedrijfsleven! Het is werkelijk een feestje om het te beleven, om te zien hoe SPARK Makers Zone is ingericht op de vaardigheden van de toekomst. En een deel van die toekomst is vanwege corona versneld aangetreden…”
SPARK is sinds 2014 de cross-over voor technologie en vernieuwing in de gebouwde omgeving in Nederland. SPARK opende in 2019 de SPARK Makers Zone op het Grenco-terrein in de Spoorzone van ’s-Hertogenbosch. Het lab van circa 1.000 m2 heeft verschillende werkplaatsen met hoogwaardige techniek zoals 3D-printers, lasersnijders en robotica, maar geeft ook ruimte om (oude) ambachten opnieuw te ontwikkelen door ze te ‘verslimmen’. Het lab en deze opzet spelen in op de grote vraag naar technici met juist dit type new skills. SPARK kreeg vanwege haar netwerk en projecten vorig jaar het predicaat ‘smart industry fieldlab’ vanuit het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hiermee is SPARK het eerste initiatief uit de bouwsector dat zich via dit netwerk verbindt aan de smart industry. SPARK Makers Zone levert een sterke impuls aan de ontwikkeling van vakmanschap, nieuwe ambachten en maaktechnologie. Aan de nieuwe makers zone committeerden zich al ruim 25 partners waaronder TNO, Heijmans, Hoedemakers, Kuijpers, Heineken, Conrad, Cadmes en Arduino. In het lab vinden ook workshops en lezingen plaats.
Ja, corona… We leven inderdaad al negen maanden in een heel bijzondere tijd. Hoe gaat het met je?
“In de eerste plaats gaat het prima, ik houd mij netjes en zo veel mogelijk aan de maatregelen en voel mij goed. Zakelijk gezien kwamen de maatregelen een half jaar na de opening van SPARK Makers Zone rauw op ons dak; alles viel stil in de eerste golf. Het heeft ons parten gespeeld. We zijn een fysieke plek waar prototyping met machines plaatsvindt, en waar MKB-bedrijven langskomen om die machines te beoordelen of te gebruiken zodat ze zelf geen investering hoeven te doen in een machinepark. Als je dan een paar maanden dicht gaat, heeft dat impact.
Gelukkig kon iedereen zich vrij snel aanpassen en nam digitaal werken een enorme vlucht. Ik heb bij Deloitte gewerkt en daar was digital conferencing met Skype heel gewoon, terwijl het voor veel mensen dit jaar een totaal nieuwe wereld bleek te zijn. De urgentie heeft voor versnelling gezorgd. In de tweede golf loopt het werk door; het is zelfs onverminderd druk, met onder meer opdrachten uit de bouw.”
Welke ontwikkelingen zijn er bij SPARK die voor de bouwplaats interessant zijn?
“We hebben parallel aan de opening van SPARK Makers Zone in 2019 de status van smart industry fieldlab aangevraagd bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en hebben dat toegekend gekregen. Er zijn zo’n 40 fieldlabs in Nederland en toen ik met deze aanvraag kwam, werd eerst verbaasd gereageerd: ‘een smart industry fieldlab voor de bouw’? Ik vind dat juist heel logisch en interessant, in mijn optiek heeft en krijgt de bouw steeds meer te maken met industriële processen. Mij lijkt het juist supergaaf om die verbindingen te maken! Toen maart jl. de boel een beetje stilviel vanwege corona, namen we de tijd om die rol verder te definiëren. We spraken 35 partijen uit het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid om gezamenlijk focus te bepalen voor onze smart industry fieldlab. Een van de dingen die hieruit kwamen is dat er veel prefab-projecten zijn, maar dat daarin nog het nodige moet gebeuren op het gebied van efficiency en verdere ontwikkelingen. Daar komt data om de hoek kijken en de vraag hoe we informatietechnologie kunnen toepassen om tot (nog) betere innovaties te komen voor de bouwsector.”
Samenwerken om een visie tot leven te brengen en uit te voeren. Daar krijg ik energie van.’Don’t be afraid to fail. Be afraid not to try’. Stap zo nu en dan uit je comfortzone, daar groei je van als mens.
– Cassandra Vugts
Hoe verbinden we de ambachtelijke vakkennis van de ‘traditionele’ bouw met digitale slimmigheid op de bouwplaats?
“Een goede vraag en belangrijk aandachtspunt. Er wordt mijns inziens vaak tekortgedaan aan de mensen op de werkvloer. Vakmensen met goede ideeën worden niet altijd gehoord omdat er geen middelen voor zijn. Na vijf keer proberen zijn die mensen er dan ook klaar mee. Zonde! Want zij weten vanuit de praktijk vaak hoe zaken slimmer kunnen maar kunnen dat bij gebrek aan technologische kennis niet altijd toepassen in de uitvoering. Wij hebben daarom creatief technologen bij SPARK, mensen die in staat zijn ideeën om te zetten in toepassingen. Onze ervaring is dat als iemand meegaat met de vakman, diens ideeën kunnen worden omgezet naar een praktische toepassing. Eerlijk gezegd denk dat we het oude ideeënbusje nieuw leven in moeten blazen; dan heb je iedereen ook weer meer op het puntje van hun stoel!”
En het tastbaar maken, wat jullie doen, zal daarin ook helpend zijn…
“Absoluut, een prototype zegt meer dan 1.000 vergaderingen. Dan kan het nog zo zijn dat iets niet lukt, maar anders blijft het in de ideeënfase hangen als een abstract concept. Wij zoeken naar manieren om ideeën zo snel mogelijk concreet te maken, het liefst met zoveel mogelijk bloedgroepen en stakeholders. Doen is dus heel belangrijk, maar wel met focus om ook impact te kunnen aanbrengen.”
Bij Bewuste Bouwers staan houding & gedrag centraal. Wat is jou de laatste tijd opgevallen als het gaat om houding & gedrag in de sector?
“Ik denk dat mensen in de bouwsector al bewust bezig zijn met veilig werken. Ik geloof dat er alles aan gedaan wordt om incidenten te voorkomen door veiligheid te internaliseren. Die indruk heb ik omdat ook sinds de corona zijn intrede deed alles meteen werd geregeld zodat doorgebouwd kan worden. Laatst kwam ik bij een fabriekshal en daar werd bij binnenkomst mijn temperatuur meteen gemeten; dit soort procedures zijn de bouw- en technieksector gewend te implementeren. In de SPARK Makers Zone hebben we een en ander ook snel ingevoerd, zoals spatmaskers. We zijn die maskers met machines gaan printen en hebben ze tegen kostprijs verkocht aan zorginstellingen als beschermingsmiddel.”
We zijn alert op gedrag omdat op een werkplaats veiligheid en een verzorgde werkplek enorm belangrijk zijn. Daarom steunen we de startup Access Factory; zij ontwikkelen persoonlijke pasjes die al dan niet toegang verlenen tot machines. Het pasje vertelt je of je wel of niet in aanmerking komt om een machine te hanteren, gebaseerd op de opleidingen of certificeringen die je hebt. De gebruiker is zich meteen bewust en kan in een persoonlijke dashboard zijn status zien en ontdekken welke e-learnings voor hem of haar geschikt zijn om zich verder te ontwikkelen”
Hoe ziet de bouwplaats van de toekomst er volgens jou uit en wat is daarvoor nodig?
“Het werk op de bouwplaats verschuift steeds meer naar assembleren en monteren. In feite is dat minder specialistisch dan we gewend waren; iedereen zou het kunnen. Aan de andere kant zal veel van het engineering werk aan de voorkant plaatsvinden en daar zijn andere skills voor nodig, met name digitale vaardigheden. Modellen moeten kloppen in een proces van file to factory! Er zal een enorme vraag ontstaan naar mensen met die competenties. Deze transitie heeft wel in andere sectoren al plaatsgevonden. Het is bijna alsof de bouw erachteraan hobbelt. En dan hangt daar ook het thema van duurzaamheid aan. In de oplossing voor deze parallel aan elkaar lopende opgaven, zie je dat circulariteit wordt meegenomen, zodat we bouwwerken ook weer kunnen demonteren. Gelukkig wordt daar over nagedacht, ook voor de slagkracht in de toekomst.”
Wat zou je willen zeggen tegen de politiek of opdrachtgevers in algemene zin?
“Wees niet bang voor verandering; digitaal werken kan je werk echt interessanter en leuker maken. Zelfs andere kansen bieden. Het gaat toch echt die kant op, dus ga ermee aan de slag; verandering is de constante. Werkgevers moeten dat echt stimuleren!”
Tenslotte, welke vraag stel je aan bestuursvoorzitter van Bewuste Bouwers, Nico de Vries?
“De rollen worden anders in de keten; er is alleen een digitale snelweg naar voren. De transitie is niet meer te stoppen, maar ik maak mij weleens zorgen over de snelheid ervan. In feite komt nu al 10% van de woningbouw uit de fabriek. Hoe kijk jij aan tegen die transitie en is het wel realistisch om het nu zo te versnellen, ten aanzien van de cruciale rol van opdrachtgevers, het volume en de repeteerbaarheid van innovaties?”