YOU, ME, (VIR)US – Aukje Kuypers (Kuijpers) "Ik zie in de breedte van de sector dat het op het vlak van houding & gedrag verbeterd is ten opzichte van tien jaar geleden"

Door: Barbara van Baarsel (Buro Barcode)

In deze portrettenreeks spreken we met mensen uit de bouwsector. We zijn in gesprek met brancheverenigingen, bouwbedrijven, ingenieurs, bestuurders, vastgoedexperts, oudgedienden en jonge honden, om te zien hoe onze sterke sector zich staande houdt in dit corona-tijdperk. Om te leren van elkaars insights en visies. Ter verbroedering en inspiratie. De geïnterviewde geeft met een prangende vraag het woord aan de volgende. Zo houden we deze ‘kettingbrief’ levend en relevant.

Doekle Terpstra, voorzitter Techniek Nederland, stelt zijn vraag aan Aukje Kuypers, algemeen directeur bij technisch dienstverlener Kuijpers: “Als eigenaar van Kuijpers neem je nu een aantal bouwkundigen in dienst. In termen van procesinnovatie vind ik dat interessant. Waarom doe je dat en ben je in staat om de paradigmashift op een goede manier te pakken?”

Aukje: “Dat heeft een praktische reden; we hebben een strategische visie om gebouwen en omgevingen te verduurzamen, daar zijn zowel techniek als bouw belangrijke expertises in. Als je bestaande bouw wilt verduurzamen moet je isoleren (bouw) en creëer je een prettige omgeving, zoals frisse lucht en het juiste licht (techniek). Alleen al vanuit die perceptie is het handig om kennis en ervaring van de bouwsector in huis te hebben om het hele plaatje te kunnen maken voor opdrachtgevers.”

Kuijpers ontwerpt, bouwt en onderhoudt technische installaties in gebouwen en industrie. Met dit complete concept draagt het bedrijf bij aan een gezonde werk- en leefomgeving. “Het is onze ambitie alleen nog energieneutrale en gezonde installaties te realiseren. Dankzij ons totaalconcept en verschillende specialismes in huis kunnen we onze klanten goed bedienen. Van realisatie tot onderhoud.” Kuijpers is een familiebedrijf, actief sinds 1921. De organisatie heeft vestigingen verspreid door Nederland; dat maakt het bedrijf landelijk én lokaal betrokken – met 1.250 vaste medewerkers en zo’n 150-200 flexibele krachten. Als je je afvraagt waarom de achternaam van algemeen directeur Aukje Kuypers anders wordt geschreven dan de naam van het familiebedrijf, antwoordt ze resoluut: “In het bedrijf doen we alles met de puntjes op de ‘i’!”

Wat vind je van de klassieke termen als hoofd- en onderaannemer, ten aanzien van de paradigmashift waar Doekle over spreekt?

“We willen niet perse hoofdaannemer zijn, maar vanuit een integraal dienstenpakket werken. We zetten daarmee al onze diensten op een level, dat is de cirkel waar vaak over gesproken wordt; we hebben elkaar nodig in de keten. En precies die cirkel vertaal ik naar een ronde tafel; zo kunnen we elkaar aankijken en ligt in het midden van de tafel een plan en het budget waar we gezamenlijk – inclusief opdrachtgever – voor verantwoordelijk zijn. Op sommige plekken gebruiken we bewust andere termen, zoals bij de gemeente Eindhoven waar we met een consortium in een alliantie werken aan de verduurzaming van het stadhuis. Wij zijn daarin penvoerder; immers, iemand voert het contract en neemt de andere partijen daarin mee. Er zit geen hiërarchie in termen, we zijn consortiumleden.” 

Je kunt dan spreken van wederzijdse afhankelijkheid. Daar is een andere manier van werken bij nodig. Hoe kijk jij daar tegenaan?

“Het is anders doen, denken en handelen en dat vraagt per definitie tijd. Als individu heb je 40 dagen nodig om een aangeleerde handeling te wijzigen, voordat het in het brein is ingesleten. Je kunt je voorstellen dat een procesverandering, met tig aanpassingen en steeds nieuwe samenwerkingen, nog veel meer tijd nodig heeft. Daar kun je gefrustreerd over zijn en bevriezen óf continu succesverhalen blijven vertellen en delen. Wat zonde is, is dat dit soort overleguren op bouwprojecten vaak niet opgenomen worden in de budgetten.”

We zitten nu in de zogenoemde tweede golf van corona. Hoe gaat het met je?

“Het gaat persoonlijk goed. Het is wel een wonderlijke situatie, één die ik mij nooit had voor kunnen stellen. Bij Kuijpers denken we altijd zes jaar vooruit om strategische uitgangspunten te bespreken en daar scenario’s op te maken. Maar, dit scenario had niemand op de radar staan. Naarmate de tijd vordert, blijkt retrospectief wel dat we keuzes hebben gemaakt die ook in dit scenario standhouden.”

Welke impact verwacht je op de sector?

“In de laatste crisis kregen de bouw- en technieksector pas klappen in 2013-2015, terwijl de financiële wereld al in 2008-2009 onderuitging. Ik verwacht dat we nu ook later effect ondervinden. Maar, we hebben de tijd om erop voor te sorteren. Niet zoveel als toen, ik verwacht één á anderhalf jaar. Een forecast die gedeeld wordt in de sector.”

Wat heeft corona tot nu toe voor gevolgen gehad in jullie portefeuille?

“Vanuit de productieomgevingen kregen we in maart een derde van onze order intake terug van industriële klanten. In mei en juni leken de opdrachten weer los te komen, maar een deel van die order intakes kregen we in september toch weer terug. We merken dat in oktober juist weer wordt geïnvesteerd. Het is dus continu schakelen op nieuwe informatie. In de vorige crisis kon je je investeringen aanpassen. Nu kan dat totaal niet, zelfs niet voor 10%. Het is heel onvoorspelbaar op het moment. Dus, we delen onze gedachten intern en extern en leren van collega-bedrijven, zowel binnen als buiten de sector.”

Wat hoor je daar en wat doe je met die informatie?

“Aan de ene kant krijgen we de bevestiging dat iedereen in hetzelfde schuitje zit en dat schept een band om samen naar oplossingen te zoeken. In concurrentie is dat soms ingewikkelder, maar toch zie ik dat we elkaar meer helpen. Vanuit de sector is samenwerking opgezocht, dat begon al met het protocol ‘Samen veilig doorbouwen’. Dat vind ik een ontzettend goede ontwikkeling. En we hebben als sector laten zien dat we ons aan de regels houden om door te kunnen gaan; de nood zorgt ervoor dat we de muren die we jaren om ons heen hadden, afbreken. We komen dichter bij elkaar. Gesprekken met grote opdrachtgevers zoals RWS en het Rijksvastgoedbedrijf worden beter en constructiever.”

Betekent dat ook iets voor de mate van investeringen die nodig zijn om door te kunnen bouwen & ontwikkelen?

“Overheden hebben vrij snel gezegd dat ze investeringen niet zouden stoppen, maar doorzetten, vooral op woningbouwprojecten en duurzaamheidstransities. Ik had net een gesprek met een provinciebestuurder en die gaf ook aan dat digitaliseren onderdeel is van het versnelplan om dat te realiseren. Dat vind ik een mooi signaal: nu is het momentum om het herstelplan te realiseren!”

Werkt jullie multidisciplinaire en geïntegreerde aanpak anders in deze tijd? Wat zijn de beperkingen of uitdagingen?

“Onze ambitie blijft overeind en je ziet langzamerhand – ook, of juist, in corona – dat het minder tijd kost als je alle zaken (bouw & techniek) bij één partij onderbrengt, dan wanneer het met 20 verschillende leveranciers opgepakt wordt. Dat is in ons voordeel. Het vraagt van ons intern wel een intensievere manier van samenwerking. Een leuke manier, dat wel, want iedereen kan zijn eigen vakmanschap inbrengen en de expertise is binnen de organisatie aanwezig.”

Wat staat op dit moment op jullie innovatie agenda?

“De digitalisering van Kuijpers en de ontwikkeling van toekomstgerichte dienstverlening. Het duurt misschien nog wel een aantal jaar, maar we gaan er naartoe dat algoritmes voorspellende waarden hebben, wat mensenhandelingen, of tussenkomst van mensen, overbodig maakt. Op mijn persoonlijke agenda staat steeds vaker een wandelgesprek met iemand. Ik ben mij dan bewuster van de omgeving, zoals het gefluit van vogels, en ik vind het prettig om al wandelend inhoudelijk bezig te zijn.”

Bij Bewuste Bouwers staan houding & gedrag centraal. Wat is jou de laatste tijd opgevallen als het gaat om houding & gedrag bij jouw bedrijf?

“Toen ik aantrad in ons bedrijf, werd ik verantwoordelijk voor kwaliteit en veiligheid. In ons plan stond dat dit niet alleen te maken had met de technische aspecten, maar ook met gedrag. Ik ben mens-georiënteerd, dus daar kon ik wat mee! Zodoende kwam ik tien jaar geleden in aanraking met Bewuste Bouwers. Het is fijn dat mooie voorbeelden worden gedeeld en dat veel goed gaat. Ik zie in de breedte van de sector dat het op het vlak van houding & gedrag verbeterd is ten opzichte van toen. En dat is mede dankzij het democratiseren van kennis: iedereen leert van de best practices.

Wat mij de laatste tijd opvalt in ons bedrijf is dat de pijler veiligheid een belangrijkere rol speelt; corona vraagt daarin een andere manier van werken, ander gedrag. Nu houden we niet alleen rekening met onze medewerkers, maar ook met het gezin en de omgeving van collega’s. Een zeer interessant aspect dat nu goed naar voren komt. Voor werkgevers komt het gezin daarmee dichter bij het bedrijf en daar houden wij rekening mee in de communicatie, zodat het gezin mee kan lezen wat we aan maatregelen treffen om corona het hoofd te bieden.”

Welke voorwaarden zou je willen stellen aan de bouwplaats van de toekomst?

“Dat iedereen zich nóg meer bewust is van zijn omgeving. Bouwen geeft altijd overlast, behalve als je de omgeving er goed bij betrekt. We zijn het Provinciehuis Zuid-Holland in Den Haag aan het verduurzamen en de projectmanager daar is heel bewust bezig om voor dit project de omgeving mee te nemen in de gesprekken, ideeën en suggesties. Als je het niet goed introduceert, sta je meteen met 10-0 achter. Daarin ligt ook een taak voor de opdrachtgever; die moet eigenlijk de communicatie met de omgeving al opgepakt hebben, voordat het project start.”

Wat zou je willen zeggen tegen de politiek of opdrachtgevers in algemene zin?

“Het is de tijd om alle maatschappelijke thema’s die er nu toe doen samen op te pakken. Digitaliseren is een voorwaarde om verduurzaming in energetische zin voor elkaar te krijgen. Doe geen compromissen! Pak het slim, gezond en groen aan!”

Tenslotte, aan wie wil je het stokje doorgeven en welke vraag stel je haar?

“Aan Cassandra Vugts, CEO van SPARK: “De bouw zit op dit moment in een interessante periode. Digitalisering, opschaling, circulariteit; het komt allemaal bij elkaar. Bij SPARK zijn jullie bezig om dé plek te zijn waar deze nieuwe ontwikkelingen aan bod komen. Bovendien willen jullie je op een sociale manier verbinden met je omgeving door nadrukkelijk jongeren en scholen in je netwerk op te nemen en om een samenwerking aan te gaan met InnAut. Kun je toelichten waarom jullie die combinatie op deze manier opzoeken? En wat brengt het de bouw- en technieksector?”